کفی کفش نوعی ابزار ارتوپدی است که برای اصلاح یا تغییر عملکرد پا استفاده می‌شود و به صورت اختصاصی برای درمان و تصحیح از پاها در برابر بیماری‌ها و عوارض مختلف از قبیل عوارض دیابت در پاها، تغییرات بیومکانیکی و آسیب‌دیدگی‌های مزمن پاها طراحی می‌شود. بعضی از کفی‌های کفش به شکل ساده و غیراختصاصی ساخته‌شده‌اند، مانند کفی‌هایی که به عنوان ضربه‌گیر زیر پاشنه‌ها در کفش‌های معمولی قرار داده می‌شوند و بدون نیاز به نسخه در داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های لوازم پزشکی به فروش می‌رسد.
اما در برخی از موارد کفی طبی کفش باید به صورت اختصاصی برای بیمار طراحی و ساخته شود تا با نیازها و شرایط خاص او مطابقت داشته باشد. کفی‌های کفش اختصاصی با استفاده از یک قالب مخصوص که از پاها گرفته می‌شود و به آن اصطلاحاً گچ می‌گویند، طراحی و ساخته می‌شوند. این قالب می‌تواند هرگونه ناهنجاری یا نقصی که در ساختار پا وجود داشته باشد را نشان بدهد. تکنسین‌هایی که در آزمایشگاه طراحی و ساخت کفی و کفش طبی کار می‌کنند، با استفاده از قالب تهیه‌شده از پای بیمار و نرم‌افزارهای رایانه‌ای، یک کفی اختصاصی برای او طراحی می‌کنند که فشارهای ناشی از بدشکلی پا را خنثی کرده و یا ناهنجاری‌های آن را اصلاح کند.
دلایلی که شما را مجاب می‌کند تا از کفی کفش طبی استفاده کنید:
- دردهای ناشی از سرپا ایستادن را بهبود می‌بخشد.
- از ایجاد تاول در پا جلوگیری می‌کند.
- عرق پا را جذب می‌کند.
- از ایجاد کف پای صاف و یا کف پای گود در کودکان جلوگیری می‌کند.
- بیماران دیابتی، آرتروز و افرادی که پای حساس دارند باید برای بهبود در وضعیت گردش خون، از کفی مناسب خود استفاده کنند.
- کفی مناسب خار پاشنه، دردهای ساق پا، درد پاشنه، شکستگی‌های ناشی از ضربه، نوروپاتی، سوپینیشن و پرونیشن بیش از حد، متاتارسالژیا را بهبود می‌بخشد.
- افراد ورزشکار برای جلوگیری از ضربه‌های وارده به پا نیاز به کفی دارند.
انواع کفی‌های کفش
به طور کلی کفی‌های کفش به دو گروه اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند که شامل کفی‌های عملکردی و کفی‌های سازگار کننده (راحتی) است.
کفی‌های عملکردی
همان‌طور که اشاره شد، کفی‌های کفش طبی انواع مختلفی دارند. کفی‌های عملکردی به منظور حمایت از پاهایی که وضعیت بیومکانیکی غیرطبیعی دارند، طراحی شده‌اند. این کفی‌ها معمولاً از جنس پلاستیک‌های پلیمری ساخته می‌شوند و برای کاهش انحراف مچ پا به طرف خارج (پرونیشن) یا صافی کف پا مناسب هستند.
کفی‌های عملکردی همچنین به جذب شوک وارد بر پاها در زمان راه رفتن یا حرکت کردن کمک می‌کند. این کفی‌ها برای اصلاح انواع مختلف ناهنجاری‌های شکل پا مورداستفاده قرار می‌گیرند و از قسمت عقب و وسط پا حمایت می‌کنند. انواع خاصی از کفی‌های کفش هم وجود دارد که هم خاصیت عملکردی و هم خاصیت سازگارکنندگی دارد.
کفی‌های سازگار کننده
بریس، آتل، اسپلیت، گیت پلیت و نایت بار مثال‌هایی از کفی‌های سازگار کننده هستند. این نوع از کفی‌های کفش را هرکسی می‌تواند استفاده کند و حالت اختصاصی ندارد. از این کفی‌ها بیشتر برای تسکین دردهای خفیف کف پا یا اصلاح مشکلات ساختاری جزئی در پاها استفاده می‌شود.
کفی‌های مخصوص کف و قوزک پا
کفی‌های طبی را می‌توان بر اساس ناحیه‌ای از پا که برای پوشش دادن آن ساخته‌شده‌اند، طبقه‌بندی نمود. برای مثال کفی‌های مخصوصی طراحی‌شده‌اند که از کف پا تا بالای قوزک را می‌پوشانند و موقعیت و حرکت قوزک پا را مستقیماً کنترل کرده و همزمان با آن، ناهنجاری‌ها و نقایص پا را هم اصلاح می‌کنند.
این کفی‌ها یکی از رایج‌ترین انواع کفی‌های طبی هستند، به طوری که در حدود 26% از کل کفی‌های طبی ساخته‌شده از این نوع می‌باشند. از این کفی‌ها برای درمان عوارض ناشی از ناهنجاری‌ها و بیماری‌هایی از قبیل نوروپاتی محیطی یا سکته مغزی که بر عملکرد عضلات تأثیر می‌گذارند، استفاده می‌شود.
کفی‌های ورزشی
کفی‌های ورزشی برای استفاده مردان و زنان ورزشکار ساخته‌شده‌اند. از این کفی‌ها به طور اختصاصی در کفش‌های ورزشی مخصوص گلف، اسکیت این لاین، دوچرخه‌سواری کوهستان، اسکی سرعت و فوتبال استفاده می‌شود. کفی‌های طبی ورزشی تأثیر مثبتی بر وضعیت قرارگیری پاها، کاهش فشارهای ناشی از فعالیت ورزشی، جذب شوک وارد بر پاها و توزیع متعادل وزن بدن بر روی کف پا دارند.
کفی‌های فوتبالی
در ورزش فوتبال خطر آسیب رسیدن به پاهای شما خیلی زیاد است. این آسیب‌ها نه تنها به خاطر ضربه‌هایی که همبازی‌های شما می‌زنند، بلکه می‌تواند ناشی از ضربات و نیروهای شدیدی باشد که در جریان هر مسابقه‌ای که شما بازی می‌کنید، به طور مداوم به پاهای شما وارد می‌شود. بازی کردن روی چمن باعث می‌شود که از شدت این فشارها به علت نرم‌تر بودن سطح زمین، کمی کاسته شود، اما حتی زمین چمن هم خطرات خاص خود را دارد. استفاده از یک کفی فوتبالی به حمایت بیشتر و افزایش پایداری پاهای شما کمک می‌کند و با خنثی کردن ضرباتی که در جریان مسابقه به پاهای شما وارد می‌شود، از پاها بهتر محافظت می‌کند. انواع بسیار زیادی از کفی‌های فوتبالی وجود دارند که متخصص ارتوپدی می‌داند بهترین نوع آن را با توجه به وضعیت پاها به شما توصیه کند.
انواع کفی طبی
کفی‌های طبی، سایزها و اشکال و جنس‌های مختلفی دارند و به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: آن‌هایی که برای تغییر عملکرد پاها طراحی‌شده‌اند، آن‌هایی که برای حفظ حالت طبیعی پا طراحی‌شده باشند و آن‌هایی که ترکیبی بوده و برای کنترل عملکردی و حفاظت از پا طراحی‌شده‌اند.
کفی‌های طبی سخت
کفی‌های طبی سخت برای کنترل عملکرد پاها طراحی‌شده‌اند و غالباً از مواد سختی مانند پلاستیک یا فیبرهای کربنی ساخته می‌شوند و برای راه رفتن یا قرار دادن در کفش‌ها ساخته می‌شوند. این کفی‌های طبی پس از قالب‌گیری گچی توسط متخصص پا یا استفاده از روش‌های تصویری دیگر ساخته می‌شوند. کفی‌های طبی سخت حرکات را در دو مفصل اصلی پا که مستقیماً زیر مچ پا قرار دارند کنترل کرده و کشیدگی عضلات و دردهای ساق پا، باسن و قسمت پایین کمر را از بین برده یا کاهش می‌دهند.
کفی‌های طبی نرم
کفی‌های طبی نرم معمولاً ضربه را جذب کرده، تعادل را بهبود بخشیده و فشار را از روی نقاط پا برمی‌دارند. معمولاً این کفی‌ها از مواد نرم ساخته می‌شوند. کفی‌های طبی نرم برای کف پا، از پاشنه تا پس از سینه پا تا انگشتان پا مورداستفاده قرار می‌گیرند. این کفی‌ها هم پس از قالب‌گیری با گچ توسط متخصص پا یا با استفاده از روش‌های دیگر تصویری ساخته می‌شوند. کفی‌های طبی معمولاً برای افراد مبتلا به دیابت، افراد مبتلا به آرتروز و افرادی که پاهای آن‌ها دچار بدشکلی است به‌کاربرده می‌شوند.
کفی‌های طبی نیمه سخت
کفی‌های نیمه سخت تعادل پا را برای راه رفتن یا ورزش کردن تأمین می‌کنند. در برخی موارد، در ورزش‌های مختلف از انواع مختلفی از کفی‌های نیمه سخت استفاده می‌شود. کفی‌های طبی معمولی از لایه‌های مواد نرم که با مواد سخت‌تر تقویت شده‌اند، ساخته می‌شوند.
ممکن است این کفی‌ها برای درمان صافی کف پای کودکان یا برای کودکانی که پای آن‌ها پنجه کبوتری است یا کودکانی که پنجه پای آن‌ها به سمت بیرون چرخیده است مورداستفاده قرار گیرند. ورزشکاران غالباً از این کفی‌ها برای کاهش درد پا در هنگام تمرین یا مسابقات استفاده می‌کنند.
می‌توان از کفی‌های بدون نیاز به نسخه پزشک نیز استفاده کرد که به کاهش علائم خفیف کمک می‌کنند، این کفی‌ها به طور طبیعی نمی‌توانند طیف گسترده‌ای از علائم را که می‌توان با کفی‌های طبی تجویزی درمان نمود اصلاح کنند زیرا این کفی‌ها به گونه‌ای طراحی‌شده‌اند که بتوانند برای پا با سایزهای مختلف قابل استفاده باشند.